Czym jest przysięga?
Warto zwrócić uwagę na to, iż jest to forma uroczystego złożenia przyrzeczenia przez świadka, którą odbiera sąd. W skutek tego szczególnego charakteru np. w postępowaniu karnym nawet sąd wstaje. Warto zauważyć, iż zazwyczaj w naszej pamięci z własnych doświadczeń w sądzie, czy obrazów telewizyjnych to zgromadzeni na sali wstają, lecz nigdy sąd. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż jest to jedyny moment np. w postępowaniu karnym, gdy sąd wstaje. Z pewnością robi to ogromne wrażenie. W postępowaniu cywilnym, jak w amerykańskim filmie , sąd siedzi (art. 269 § 1kpc).
Jaka jest treść przysięgi?
Treść przyrzeczenia, zgodnie z art. 188 § 1 Kodeksu Postępowania Karnego brzmi: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że będę mówił szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co mi jest wiadome”.
Kiedy składamy przysięgę?
Powyższe słowa są wypowiadane przez świadka, w sytuacji jak jedna ze stron obawia się m.in. kłamstwa, różnego rodzaju próby uchylania się od odpowiedzi, bądź po prostu chce to zrobić dla dobra przebiegu sprawy. Kluczowe jest to, że przyrzeczenie jest składane na wniosek. Musi być one złożone przed rozpoczęciem przesłuchiwania.
Czy są wyjątki?
Jeśli chodzi o osoby głuche i nieme to składają one przyrzeczenie w formie pisemnej. Bardzo często występują wyjątki od zasady, również tym wypadku tak się dzieje. Albowiem zgodnie z art. 189 sąd nie może odebrać przyrzeczenia od osoby, która nie ukończyła 17 lat; od osoby, która ma różnego rodzaju zaburzenia psychiczne, które sprawiają, iż świadek nie zdaje sobie sprawy ze znaczenia przyrzeczenia; od świadka, którego istnieje prawdopodobieństwo, że mógł popełnić przestępstwo, które jest przedmiotem postępowania albo już został za nie skazany. Dodatkowo nie może złożyć przyrzeczenia osoba, która w przeszłości została skazana prawomocnym wyrokiem za składanie fałszywych zeznań.
Czy tylko świadek składa przyrzeczenie?
Oprócz świadka przyrzeczenie składa również biegły, jeśli nie jest wpisany na listę biegłych sądowych. W tym drugim przypadku jest on wyłączony z tego obowiązku, gdyż powołuje się on na przyrzeczenie, które składał w chwili powołania ich na to stanowisko. Zgodnie z art. 282. § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego przyrzeczenie biegłego brzmi: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że powierzone mi obowiązki biegłego wykonam z całą sumiennością i bezstronnością”. Podobnie, jak w przypadku świadka istnieje możliwość złożenia przyrzeczenia w formie pisemnej. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy biegły sporządził opinię na piśmie i wtedy ma obowiązek dołączyć ją do tego pisma. Bez wątpienia warto zwrócić uwagę na to, jak ważną postacią jest biegły w trakcie postępowania. Bardzo często to na wskutek jego opinii, determinowany jest wyrok. Czego przykładem może być sytuacja, w której biegły orzekł o niepoczytalności osoby, w chwili popełnienia przestępstwa ze względu na jakąś chorobę psychiczną to wyrok może okazać się o wiele łagodniejszy.
Czy to działa?
Może wydawać się, iż są to tylko wypowiedziane słowa, które dla ludzi mogą nic nie znaczyć. Jednak, bardzo wiele ludzi czuje i rozumie powagę sytuacji, która sprawia, że zaczynają mówić szczerą prawdę. Na sali rozpraw bywały również takie sytuacje, w których świadkowie z emocji zaczynali płakać, czy silnie się stresować i z tego powodu tracić przytomność. Pamiętajmy jednak, że głównym celem przyrzeczenia jest dojście do prawdy.
Co się dzieje kiedy świadek kłamie?
Każdy z nas zna i ma świadomość obowiązku składania zeznań w sądzie zgodnie z prawdą. Każda osoba przesłuchiwana musi zostać o tym poinformowana, jak również o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. W postępowaniu karnym świadek musi podpisać oświadczenie, które potwierdza, iż został on o tym pouczony. Kiedy pouczony świadek kłamie, to zgodnie z art. 233 Kodeksu Karnego może podlegać karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do nawet 8 lat.
