Zapewne większość z nas spotkała nieprzyjemna sytuacja związana z nałożeniem mandatu karnego. Należy pamiętać, że nie musimy mandatu przyjmować.
Prawo do odmowy przyjęcia mandatu wynika z treści art. 99 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, zgodnie z którym organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. Należy w nim zaznaczyć, że sprawca odmówił przyjęcia mandatu albo nie uiścił grzywny nałożonej mandatem zaocznym, a w miarę możliwości podać także przyczyny odmowy. Odmowa zatem wiąże się ze skierowaniem sprawy do właściwego sądu powszechnego.
Wniosek skierowany do sądu, jest rozpatrywany na zasadach ogólnych. Aktywną stroną postępowania jest sam funkcjonariusz, który musi zgromadzić materiał dowodowy i uzasadnić konieczność nałożenia mandatu. Obecność obwinionego na rozprawie co do zasady jest nieobowiązkowa, o czym zostanie on poinformowany w zawiadomieniu.
Należy pamiętać, że nieprzyjęcie mandatu da nam czas na spokojne przeanalizowanie sytuacji i zastanowienie się „na chłodno”, czy faktycznie postąpiliśmy niezgodnie z przepisami prawa. Nie raz może być tak, że przyjmiemy mandat, a później dojdziemy do wniosku, że został on nałożony bezpodstawnie. Niech zatem o jego zasadności zdecyduje Sąd. Sąd może rozstrzygnąć sprawę na dwa sposoby – albo zgodzić się z funkcjonariuszem, albo uniewinnić sprawcę. Od wyroku takiego przysługuje nam apelacja, którą należy wnieść w terminie 7 dni od otrzymania wyroku z uzasadnieniem.
Jeśli wina sprawcy nie budzi wątpliwości, sąd może nie przeprowadzać rozprawy, tylko na posiedzeniu wydać wyrok nakazowy, gdzie obwinionemu wymierza się naganę, grzywnę albo karę ograniczenia wolności. Sąd orzeka wtedy bez udziału stron. Warto wspomnieć, że wydanie wyroku nakazowego nie zamyka nam drogi odwoławczej. Nadal można kwestionować orzeczenie. W terminie 7 dni należy wnieść odpowiednio sporządzony sprzeciw od wyroku nakazowego.
Odmowa przyjęcia mandatu jest zatem naszym uprawnieniem. Należy jednak pamiętać, że przysługuje nam jedynie w momencie wystawiania mandatu.
