Zawarta w kodeksie karnym wykonawczym definicja jasno wyjaśnia, iż dozór elektroniczny to kontrola zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych. Jest to elektroniczny monitoring, który jest realizowany na trzy różne sposoby : w formule mobilnej, stacjonarnej lub zbliżeniowej. Od dozoru elektronicznego należy odróżnić system dozoru elektrycznego, który jest ogółem metod postępowania służących do wykonania wyżej wspomnianego dozoru. Należy pamiętać, iż warunkiem, pozwalającym na zastosowanie dozoru elektronicznego są pozytywne pomiary zasięgu w miejscu zamieszkania skazanego.
Omawiany dozór elektroniczny pozwala skazanemu na odbycie kary w warunkach wolnościowych, prowadząc w miarę możliwości normalne życie osobiste, przy zastosowaniu systemu, który ogranicza zmianę miejsca pobytu oraz swobodę poruszania się. Dozór stacjonarny polega na kontroli miejsca przebywania osoby skazanej w określonych dniach i godzinach. Należy pamiętać, iż karę pozbawienia wolności, orzeczoną w postaci dozoru, można wyłącznie wykonać w formie dozoru stacjonarnego. Na drodze dozoru mobilnego oraz zbliżeniowego są wykonywane środki karne oraz środki zabezpieczające, gdzie miejsce pobytu skazanego podlega bieżącemu monitorowaniu, niezależnie od tego, gdzie przebywa. Dozór zbliżeniowy polega natomiast na konieczności zachowania przez osobę skazaną określonej odległości, którą wskazuje sąd.
JAKIE ŚRODKI TECHNICZNE SŁUŻĄ DO WYKONYWANIA DOZORU ELEKTRONICZNEGO?
- Centrala monitorowania, która jest pewnego rodzaju centrum operacyjnym, gdzie trafiają wszystkie informacje związane z wykonywaniem dozoru
- System teleinformatyczny, który składa się z terminali połączonych z centralą, za pomocą którego osoby uprawnione przetwarzają informacje związane kontrolowaniem i organizowaniem wykonywania kar. Zawarte w nim dane to głównie informacje personalne skazanych, informacje o przerwie w odbywaniu kary, jej odroczeniu itp.
- Nadajniki, czyli urządzenia radiowe, w postaci bransoletek. Które wysyła sygnały odbierane przez centralę. Urządzenie jest w zasadzie nieusuwalne, gdyż jakiekolwiek próby usunięcia są rejestrowane. Przy wykonywaniu dozoru mobilnego wykorzystuje się nadajnik GPS, który ma większe gabaryty.
- Rejestratory stacjonarne i przenośne, które służą do odbioru sygnału wysyłanego przez nadajniki. Pierwszy z nich instaluje się w miejscu pobytu skazanego, natomiast drugi jest noszony przez osobę, wobec której skazany ma orzeczony zakaz zbliżania się.
Dozoru elektronicznego nie udziela się skazanemu w warunkach opisanych w art. 64 § 2 Kodeksu karnego – recydywa wielokrotna, wobec osób, którym orzeczono karę aresztu , zastępczą karę pozbawienia wolności za wykroczenie, w tym skarbowe, karę porządkową bądź karę aresztu wojskowego.
Zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności, w systemie dozoru elektronicznego udziela właściwy sąd penitencjarny, w którego okręgu przebywa skazany. Następnie, w przypadku pozytywnie rozpatrzonego wniosku, właściwy będzie sąd penitencjarny w okręgu, gdzie kara jest wykonywana.
Wniosek o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego przysługuje skazanemu, jego obrońcy, prokuratorowi, sądowemu kuratorowi zawodowemu oraz dyrektorowi zakładu karnego (jeżeli składa on wniosek o udzielenie zezwolenia). Należy pamiętać, iż ponowny wniosek skazanego, bądź jego obrońcy może być złożony po upływie 3 miesięcy.
W przypadku, gdy skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, warunkiem rozpoczęcia dozoru stacjonarnego jest pisemna, uprzednia zgoda tych osób, złożona do sądu. Niniejsza zgoda, w postaci oświadczenia może być również odebrana przez kuratora sądowego, natomiast tylko podczas określonych czynności (art. 43h §4 kkw). Cofnięcie takiej zgody, po wydaniu postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia jest nieskuteczne.
