Z przeprowadzonego w 2019 roku badania „Świadomość prawna Polaków” wynika, że tylko co piąty Polak decyduje się skonsultować problem prawny ze specjalistą. W razie sytuacji kryzysowych znacznie chętniej szukamy pomocy na portalach i forach internetowych.
Na podstawie przywołanego na wstępie badania wynika, że 44% badanych określiło swoją znajomość prawną jako dobrą, a 6% było pewnych swojej wiedzy.
Z tego badania wynika również dokąd Polacy się udają, aby znaleźć rozwiązanie swojego problemu – 43% ankietowanych wskazało specjalistyczne serwisy i portale internetowe, 37% badanych szuka odpowiedzi na swoje pytania w forach internetowych, jednocześnie aż 36% uznaje odpowiedzi tam udzielone za wiarygodne. Ponadto 27% badanych zwraca się po poradę do znajomych i rodziny, a tylko co piąta osoba decyduje się skonsultować swój problem prawny odpłatnie w kancelarii.
Czy takie wyniki dziwią? Poniekąd nie. Powszechna dostępność Internetu sprawia, że jest to pierwsze medium, w którym szukamy odpowiedzi na nurtujące nas wątpliwości – nieistotne czy chodzi o uciążliwy katar, czy dziwny zapis w umowie. Internet jest narzędziem bardzo użytecznym i potrzebnym, jednak tak jak ze wszystkim – nie szkodzi używany w rozsądnych granicach. Gdzie leży zatem niebezpieczeństwo? Przede wszystkim nie mamy żadnej pewności kto nam odpowiada – co do zasady nie jesteśmy w stanie zweryfikować jego wiedzy, umiejętności ani rzetelności udzielanych porad. Co więcej – nawet chwilowa wizyta na forach internetowych, które oferują „darmową pomoc prawną”, tak naprawdę w sposób istotny szkodzą osobom, które decydują się tam poszukać odpowiedzi na swoje wątpliwości. Odpowiedzi, które tam padają często poparte są wyłącznie „doświadczeniem życiowym” komentującego lub domniemaną znajomością prawa, która tak naprawdę nie jest na tak wysokim poziomie, aby móc udzielać komuś porad prawnych. Istotne jest również, że komentujący na takich forach, bądź nawet na specjalistycznych serwisach czy portalach nie biorą odpowiedzialności za udzieloną odpowiedź.
W tym miejscu można podnieść kontrargument – ale przecież portale bądź serwisy podejmujące tematy prawne często prowadzone są przez adwokatów bądź radców prawnych, to dlaczego należy sądzić, że oni doradzają źle? Przede wszystkim – tak jak każdy człowiek jest inny, tak każdy problem prawny wymaga indywidualnej analizy i podejścia. Na stronach internetowych prowadzonych przez prawników odnaleźć można wiele wartościowych treści, które pomogą nam uporać się z naszym problemem, jednak i one podlegać powinny weryfikacji – bowiem w międzyczasie np. mogły zmienić się przepisy.
Dlaczego więc tak rzadko sięgamy po radę prawnika? Przyczyn jest wiele, jednak dominującą jest przeświadczenie o tym, że w sposób samodzielny jesteśmy w stanie poradzić sobie z problemem. Innym istotnym problemem jest odpłatność usługi – aż 26 % badanych wskazało, że nie miało pieniędzy na skorzystanie z pomocy prawnika. Pokutującym w polskim społeczeństwie jest również przeświadczenie o nieskuteczności pomocy adwokata bądź radcy prawnego. Wynikać to może bądź to zbyt dużych oczekiwań – często klient wymaga od swojego pełnomocnika/obrońcy rzeczy niemożliwych, bądź z faktu zbyt późnego zgłoszenia się po pomoc. Ten ostatni element jest najistotniejszy – bowiem w przypadku nierealnych żądań prawnik wytłumaczy w jaki sposób można uzyskać realną pomoc, jednak w przypadku zwlekania z konsultacją może okazać się, że nic już zrobić nie można. Stąd też wynika przeświadczenie o wysokich kosztach adwokackich – „tyle musiałam/em zapłacić, a nic mi nie pomógł”. Najczęściej wynika to właśnie z faktu, że większość ludzi sądzi, że da sobie radę samodzielnie z problemem i udaje się do prawnika dopiero w momencie kiedy traci przysłowiowy grunt pod nogami. Niestety, ale często jest już za późno.
Co więc poradzić? To tak jak ze zdrowiem – lepiej zapobiegać niż leczyć. Skoro więc dbamy o swoje zdrowie fizyczne już przed zachorowaniem, to warto sprawy prawne traktować jako dbanie o zdrowie materialne. Oczywistym jest, że taniej wychodzi profilaktyka niż zakup specjalistycznych leków. Tak samo z prawnikiem – taniej wyjdzie udanie się do kancelarii prawnej w celu skonsultowania umowy, niż szukanie prawnika w celu reprezentacji przed sądem z powodu niekorzystnych zapisów tej samej umowy.
